TRAKCJA SPALINOWA

OGÓLNE INFORMACJE O TRAKCJI SPALINOWEJ

HISTORIA TRAKCJI SPALINOWEJ NA ZIEMIACH POLSKICH

Najważniejsze wydarzenia w dziejach trakcji spalinowej.

1911 W rejonie Poznania i Olsztyna koleje pruskie uruchamiają komunikację podmiejską obsługiwaną wagonami spalinowymi na benzynę.
1927 Z Krakowa do Wieliczki regularne kursy rozpoczyna pierwszy na PKP wagon motorowy.
1929 Fabryka Lokomotyw w Chrzanowie (Fablok) wykonuje pierwszą lokomotywę spalinową z przekładnią elektryczną.
1934 Zakłady Wumag wyprodukowały na zamówienie Kolei Izerskiej pierwsze wagony motorowe SN51. Do roku 1939 łącznie trafia ich na linie PKP 12 sztuk.
W listopadzie uruchomiony zostaje pociąg pospieszny w relacji Warszawa - Łódź obsługiwany wagonami motorowymi.
1939 Uruchomiony zostaje pociąg pospieszny z Warszawy do Poznania obsługiwany wagonami motorowymi.
1945 Lokomotywy SM01 zostają wdrożone do eksploatacji na PKP. Data ta nie jest jednak pewna ze względu na brak dokładnych danych. Na PKP służyły 3 takie lokomotywy.
1952 Fablok wyprodukował pierwszą powojenną lokomotywę spalinową SM02, typu Ls40 z przekładnią mechaniczną.
1954 Węgierski Ganz rozpoczyna produkcję wagonów motorowych SN52 (oznaczenie dawne na PKP - MsCmix). W ciągu dwóch lat dostarcza ich dla PKP 50 sztuk.
1955 Powstaje prototyp lokomotywy SM30 (oznacznie dawne na PKP - LWe55), typu Ls300 z przekładnią elektryczną.
1956 Ganz produkuje 4 wagony motorowe SN60 (oznaczenie dawne na PKP - MsCmix).
1957 Fablok rozpoczyna produkcję lokomotyw SM30. Do roku 1970 na PKP trafiają 302 sztuki.
1958 Węgierski MAVAG wyprodukował 10 lokomotyw SM40 (oznaczenie dawne na PKP - LMe58), typu DVM2-2. Były to pierwsze lokomotywy z przekładnią elektryczną i sterowaniem wielokrotnym jakie trafiły do PKP.
1959 Fablok rozpoczyna produkcję lokomotyw SM03, typu Ls150 z przekładnią mechaniczną. W ciągu 10 lat Fablok potem Zastal (typ 409Da) dostarczają ich do PKP 273 sztuki.
1960 Węgierski Ganz - MAVAG rozpoczyna produkcję wagonów motorowych SN61 - największą serie wagonów motorowych, które kursowały po liniach PKP (250 sztuk).
1961 Fablok wyprodukował pierwszą lokomotywę SM25, typu 9D350 z przekładnią hydrauliczną, do roku 1963 dostarczył do PKP 3 takie egzemplarze.
Zakłady Hipolit Cegielski Poznań (HCP) rozpoczynają produkcję wagonów motorowych SN80 z przekładnią hydrauliczną, do roku 1964 na potrzeby PKP wyprodukowano 13 takich wagonów.
Ganz - MAVAG rozpoczyna produkcję lokomotyw serii SM41, typu DVM2-10. W ciągu 8 lat trafiają do PKP 264 takie sztuki.
1962 Radziecka wytwórnia Ljudinowo wykonuje pierwsze egzemplarze lokomotyw SM15, typu Ls750, produkcję kontynuuje potem Fablok. Łącznie do PKP trafia 27 takich lokomotyw.
1963 Podjęcie decyzji o zakupie z Rumuni lokomotyw towarowych dużej mocy ST43, typu 060DA.
1964 Fablok wykonuje prototyp lokomotywy manewrowej SM42, typu 6D.
Podjęcie decyzji o zakupie radzieckich lokomotyw ST44, typu M62.
1965 Na PKP trafiają pierwsze lokomotywy SM42, których łącznie Fablok do roku 1992 na potrzeby PKP wyprodukował 1157 sztuk, na potrzeby przemysłu ponad 600 sztuk, a na eksport do Maroka 37 egzemplarzy. Dziś także Fablok w swojej ofercie ma te lokomotywy (typ 6Da).
Na PKP pracę rozpoczynają rumuńskie lokomotywy ST43, do roku 1978 trafia ich 422 sztuki.
1966 Pracę na PKP rozpoczynają lokomotywy radzieckie ST44. Do roku 1988 sprowadzono z ZSRR 1182 takie maszyny.
1967 HCP wykonuje prototyp lokomotywy SP45, typu 301Db.
1969 HCP rozpoczyna produkcję lokomotyw SP45. W ciągu 7 lat na PKP trafia 266 sztuk.
1970 Fablok rozpoczyna produkcję lokomotyw SP42, typu 101D do obsługi ruchu pasażerskiego wyposażonych w kocioł ogrzewczy. Konstrukcja ta wykonana jest na bazie lokomotyw SM42.
1972 PKP przejmują z przemysłu pierwszą z dwóch lokomotyw 409Da (dostają oznaczenie SM04). Druga pojawia się w 1978 roku.
1974 Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego (ZNTK) wyposażają lokomotywy SM30 w sprzęgi do ogrzewania elektrycznego wagonów =500 V. Lokomotywy dostają oznaczenie SP30. W 2000 roku sprzęgi te zostają zdemontowane, a lokomotywy wcielone z powrotem do serii SM30.
HCP wykonuje pierwsze lokomotywy dużej mocy SU46, typu 303D. Do 1985 dostarcza ich dla PKP 54 takie konstrukcje.
1975 ZNTK rozpoczyna przebudowę niektórych lokomotyw SM42 polegającą na zamontowaniu ogrzewana elektrycznego wagonów pasażerskich =500 V. Lokomotywy zostają przemalowane na kolor zółto-niebieski i dostają oznaczenie SU42.
W zakładach HCP powstaje prototyp lokomotywy SP47, typu 302D z przekładnią elektryczną prądu przemiennego. W latach 1975-1977 powstają dwie takie konstrukcje, obecnie żadna z nich nie jest na stanie PKP.
1976 PKP zamawia w ZSRR lokomotywy SM48, typu TEM2. Lokomotywy te są przeznaczone typowo do prac manewrowych. Do roku 1988 na PKP trafiło 130 takich pojazdów.
Fablok w Chrzanowie rozpoczyna seryjną produkcję lokomotyw manewrowych SM31, typu 411D. Na PKP trafia ich łącznie 168 sztuk.
1985 Rumuński FAUR wykonuje na zamówienie PKP pierwsze lokomotywy SP32, typu LDE 1300 CP na potrzeby ruchu pasażerskiego. Pierwotnie mają oznaczenie SP49 ze względu na planowane sterowanie wielokrotne, jednak zrezygnowano z niego. Do roku 1991 na PKP trafia ich łącznie 150 sztuk.
1987 HCP opracowuje projekt montażu ogrzewania elektrycznego =3000 V w lokomotywach SP45. Po modernizacji dostają oznaczenie SU45.
1988 Kolejowe Zakłady Maszyn (Kolzam) w Raciborzu wykonują pierwsze autobusy szynowe SN81, typu SPA-66 dla PKP. Do roku 1990 na PKP trafia 5 takich szynobusów.
1990 ZNTK Poznań wykonuje autobus szynowy SA101, typu 207M z przekładnią hydrauliczną. W ciągu kolejnych 2 lat powstają jeszcze 2 takie pojazdy.
1993 ZNTK Poznań wykonuje kolejny autobus szynowy. Jako rozwinięcie wersji SA101 powstaje trójczłonowy SA102. Do 1996 roku na PKP trafiają 3 takie egzemplarze.
1995 Kolzam wykonuje jedyny szynobus SA104, typu 208M.
1999 ZNTK Nowy Sącz rozpoczyna modernizację lokomotyw SP42, polegającą na zastąpieniu ogrzewana parowego ogrzewaniem elektrycznym =3000 V. Lokomotywy otrzymują oznaczenie SU42
2000 Pojazdy Szynowe PESA S.A. Bydgoszcz Holding rozpoczynają produkcję nowoczesnych i ekonomicznych autobusów szynowych SA106, typu 214M. Pierwsze konstrukcje trafiają na eksport.
2001 ZNTK Poznań wykonuje autobus szynowy 213M Regio Tramp.
2002 Pracę na PKP rozpoczyna autobus szynowy SA106, wykonany przez PESE. Kursuje na liniach Województwa Kujawsko-pomorskiego.
2003 PKP Przewozy Regionalne po raz kolejny chcą zawiesić setki połączeń w całej Polsce ze względu na brak pieniędzy. Samorządy odpowiedzialne za transport szansę widzą w autobusach szynowych i zaczynają je zamawiać w różnych polskich firmach.
Na terenie Województwa Wielkopolskiego pojawiają się pierwsze szynobusy SA105, typu 213M.
ZNTK Poznań wykonuje dwuczłonową wersję pojazdu SA105, która zostaje oznaczona SA108, typ 215M. Szynobus bierze udział w kampanii Szynobus dla gmin.
Kolzam wykonuje szynobus SA107, typu 211M, który trafia do Województwa Lubelskiego.
2004 W styczniu Kolzam wykonuje na zamówienie Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego nowy dwuczłonowy autobus szynowy SA109, typu 212M.
Na zamówienia Samorządów Wojewódzkich powstają kolejne autobusy szynowe: PESA wykonuje autobusy szynowe SA106, ZNTK Poznań wykonuje SA105 oraz dwuczłonowe SA108, Kolzam dostarcza SA107 oraz dwuczłonowe SA109.
2005 Województwo Zachodniopomorskie sprowadza niemieckie autobusy szynowe VT624, które po uzyskaniu odpowiednich licencji rozpoczynają regularne kursy. Wagony silnikowe dostają oznaczenie SA110, a doczepne SA112.
PESA wykonuje dwuczłonowy zespół spalinowy SA131, typu 218M. Pojazd ten trafia do województwa pomorskiego. Nieco później zostają wykonane zespoły SA132, typ 218Ma, 218Mb. Posiadają dwa wózki napędne (w odróżnieniu od SA131), między sobą różnią się ilością drzwi bocznych. Pierwsze pojazdy trafiają do województwa wielkopolskiego.
Powstaje również słabsza wersja jednoczłonowego szynobusu SA103, typ 214Ma.
Fablok modernizuje dwie lokomotywy ST44 na potrzeby LHS. Zostają wyposażone w nowsze zespoły napędowe, m.in w silnik o mocy 2240 kW oraz prądnicę prądu przemiennego. Pojazdy otrzymują numery 3001 i 3002.
2006 Ciąg dalszy dostaw autobusów szynowych. Na linie wjeżdżają kolejne pojazdy serii SA103, SA106, SA132. W Pesie Powstaje także nowy dwuczłonowy zespół SA133, typ 218Mc. Różni się od serii SA132 wyposażeniem w zespoły napędowe. Pierwsze dwa egzemplarze trafiają do województwa podlaskiego.
Prywatni operatorzy sprowadzają lokomotywy spalinowe, m.in. M62 (odpowiednik ST44), BR232, JT42CWR, znana jako Class66.
Koleje Mazowieckie sprowadzają z Niemiec używane autobusy szynowe VT627 (jednoczłonowy) i VT628 (dwuczłonowy).
2007 W dalszym ciągu dostarczane są autobusy szynowe, które na wielu liniach wyparły całkowicie tradycyjne składy pasażerskie.
Po raz pierwszy w Polsce konsorcjum prywatne PCC Arriva będzie obsługiwało połączenia pasażerskie na niezelektryfikowanych liniach w województwie kujawsko-pomorskim. Konsorcjum wygrało przetarg zorganizowany przez Urząd Marszałkowski.
W grudniu konsorcjum PCC Rail Arriva zaczyna obsługiwać ruch pasażerski na liniach niezelektryfikowanych w województwie kujawsko - pomorskim. Aby zwiększyć liczbę taboru zakupuje w Pesie dwa dwuczłonowe zespoły spalinowe SA134.

Wydarzenia w poszczególnych latach nie są uporządkowane chronologicznie.
Jako oznaczenie danego pojazdu podałem najpierw oznaczenie na PKP, w nawiasie stare oznaczenie na kolei i oznaczenie typu (jeśli pojazd je posiadał).

CHARAKTERSTYKA TRAKCJI SPALINOWEJ

Poniżej znajdują się odnośniki do poszczególnych zagadnień związanych z trakcją spalinową:

OGÓLNE INFORMACJE | SILNIKI SPALNOWE | UKŁADY NAPĘDOWE